een canon in Zweden

Zeer interessant debat in Dagens Nyheter deze zomer.

Cecilia Wikström (Folkpartiet) wil een literatuurcanon op school, een Zweedse leeslijst die alle middelbare scholieren moeten afwerken [pdf]. Stefan Jonsson (Dagens Nyheter) reageert [hier, ook hier], vermoedt dat de literatuur misbruikt wordt voor integratiepolitieke doeleinden; niet toevallig zijn migranten en integratie basisthema's bij Folkpartiet, Wikströms partij.

Jonsson begint, ergens ga ik verder: Er is niets op tegen dat de Zweedse jeugd mooie Zweedse boeken leest, maar wanneer de politiek een schone en deugdelijke leeslijst oplegt om de echte Zweden te verenigen tot één volk met één gemeenschappelijk doel, loopt er iets mis. Eén volk, één cultuur, lijkt het wel. Een leeslijst opgelegd door een totalitair regime is iets heel anders dan een canon. Een canon – en die bestaat nu al, heus – zoemt en zweeft op scholen en universiteiten, tussen lezers, rond krantenbijlages, weblogs en literaire prijzen. Die canon is diffuus en ongecontroleerd, die canon drijft op enthousiasme en kan nooit een verplichting zijn.

Jonsson komt het overtuigendst uit de schermutselingen. In Svenska Dagbladet, die andere Zweedse kwaliteitskrant, zeggen de leraars Zweeds vandaag nog nee tegen de nationale leeslijst, maar even verderop staat de vraag van de dag die luidt:"Zou er een speciale lijst moeten komen met daarop alle boeken die alle studenten op het gymnasium moeten lezen?" En wat blijkt: 60% van de stemmers zegt toch wel ja zekers. Bij Expressen, krant met iets meer prentjes en ook recenter nieuws over Britney Spears, is het resultaat van een gelijkaardige rondvraag bijna identiek. Of zoals Obelix het ongetwijfeld al eens gezegd heeft: rare jongens, die Zweden.

[Er is trouwens erg veel interessants te lezen over canonopvattingen op DN. Was ik uitbater van een café (genaamd Het nieuw realisme), er zou 's nachts over gepraat worden bij Orval, rode wijn, piratenmuziek en af en toe een pijp. In de kleine uurtjes staken mooie vrouwen hun haren op en zetten koffie. Was ik uitgever van een tijdschrift (genaamd Nader), er zou over geschreven worden en er kwam een wedstrijd: lees Emil i Lönneberga, voor de winnaar koffie.]